Karar Tarihi: 27/3/2025
Esas No: 2024/197
Karar No: 2025/86
Anayasa Mahkemesi, 7531 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 15. ve 18. maddeleriyle Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) yapılan değişiklikleri inceleyerek önemli iptal kararları verdi. Karar, hakaret suçuna ilişkin önödeme ve uzlaştırma kurumlarının Anayasa’ya uygunluğunu değerlendirdi.
İptal Edilen Hükümler ve Gerekçeleri
1. TCK’nın 75. Maddesindeki Değişiklik (Önödeme Kapsamı)
- Değişiklik: 7531 sayılı Kanun’un 15. maddesiyle TCK’nın 75. maddesinin 6. fıkrasına eklenen (2) numaralı alt bent, hakaret suçunun belirli nitelikli hallerini (örneğin, sesli/yazılı iletiyle işlenen hakaret) önödeme kapsamına almıştı. Ancak basit hakaret (TCK m. 125/1) ve kamu görevlisine karşı işlenen hakaret (TCK m. 125/3-a) bu kapsam dışında bırakılmıştı.
- İptal Gerekçesi:
- Eşitlik İhlali: Benzer hukuki durumdaki faillere (örneğin, doğrudan hakaret edenler ile yazılı iletiyle hakaret edenler) farklı muamele yapılması nesnel ve makul bir temele dayanmıyor.
- Anayasa’ya Aykırılık: Anayasa’nın 10. maddesindeki eşitlik ilkesi ihlal edildi.
- Yürürlük: İptal hükmü, Resmî Gazete’de yayımından 9 ay sonra yürürlüğe girecek.
2. CMK’nın Geçici 7. Maddesinin 2. Fıkrası (Uzlaştırma ve Önödeme Geçiş Hükmü)
- Değişiklik: 7531 sayılı Kanun’un 18. maddesiyle CMK’ya eklenen geçici 7. maddenin 2. fıkrası, yürürlük tarihinde devam eden soruşturma/kovuşturmalarda hakaret suçları için önödeme yerine eski uzlaştırma hükümlerinin uygulanmasını öngörüyordu.
- İptal Gerekçesi:
- Lehe Kanun İlkesi İhlali: Fiilin işlendiği tarihten sonra yürürlüğe giren ve fail lehine olan önödeme kurumunun devam eden davalarda uygulanmaması, Anayasa’nın 38. maddesindeki suçta ve cezada kanunilik ilkesini ihlal ediyor.
- Sonuç: İptal edilen fıkra nedeniyle, yürürlük tarihinden önce başlayan davalarda da önödeme hükümleri uygulanabilecek.
Reddedilen İtirazlar
- CMK Geçici 7. Maddenin 1. Fıkrası: Hakaret suçuna ilişkin şikâyet süresini düzenleyen hüküm, Anayasa’nın 2. maddesi (hukuk devleti) ile çelişkili bulunmadı.
Önemli Çıkarımlar
- Eşitlik ve Adalet: Mahkeme, ceza hukukunda benzer durumdaki failler arasında ayrım yapılamayacağını vurguladı.
- Geçmişe Etkili Kurallar: Lehe kanunların geçmişe etkili şekilde uygulanması gerektiği hatırlatıldı.
- Pratik Sonuç: İptal kararları, hakaret davalarında önödeme ve uzlaştırma süreçlerinin yeniden düzenlenmesini gerektirecek.
About the Author
