Anayasa Mahkemesi’nden Kamulaştırma Kanunu’na İlişkin Önemli İptal Kararı

Anayasa Mahkemesi, 25/12/2024 tarihli kararıyla 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun iki kritik hükmünü Anayasa’ya aykırı bularak iptal etmiştir. Karar, Bodrum 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yaptığı itiraz üzerine verilmiş olup, kamulaştırma süreçlerinde hak sahiplerinin mülkiyet ve adil yargılanma haklarını korumaya yöneliktir.

İptal Edilen Hükümler ve Gerekçeleri

1. 10. Maddenin 14. Fıkrası (Bekletici Sorun Düzenlemesi):
   • Kanun’un bu hükmü, idari yargıda açılan iptal davasının hukuk mahkemesinde bekletici sorun sayılabilmesini, ancak yürütmenin durdurulması kararı verilmesi şartına bağlamıştı.
   • Anayasa Mahkemesi, bu düzenlemenin mülkiyet hakkını korumada yetersiz kaldığını ve etkili bir yargı denetimi sağlamadığını belirtti. Özellikle, yürütmenin durdurulmaması halinde kamulaştırmanın kesinleşmesinin hak kayıplarına yol açabileceği vurgulandı.
   • Mahkeme, bu hükmün Anayasa’nın 35. (mülkiyet hakkı) ve 40. (etkili başvuru hakkı) maddelerine aykırı olduğuna karar verdi.
2. 14. Maddenin 6. Fıkrası (Dava Sonuçlarının Paydaşlara Etkisi):
   • Bu hüküm, paylı veya elbirliği mülkiyetteki taşınmazlarda açılan iptal davalarının sonuçlarının dava açmayan paydaşları bağlamayacağını öngörüyordu.
   • Anayasa Mahkemesi, bu durumun hukuka aykırı bir kamulaştırma işleminin sonuçlarını dava açmayanlar için geçerli kılarak mülkiyet hakkını ihlal ettiğini belirtti.
   • Kuralın Anayasa’nın 13. (temel hak sınırlamaları), 35. (mülkiyet hakkı) ve 46. (kamulaştırma hakkı) maddelerine aykırı olduğu vurgulandı.

Kararın Sonuçları

• İptal kararları, kamulaştırma uyuşmazlıklarında idari yargı denetiminin etkinliğini artıracak ve hak sahiplerinin mülkiyet hakkını daha güçlü şekilde koruyacaktır.
• Paydaşlar açısından, bir hissedarın açtığı iptal davasının sonucunun tüm malikleri bağlaması sağlanarak hukuki güvenlik güçlendirilmiştir.

Bu karar, kamulaştırma süreçlerinde idarenin işlemlerinin yargısal denetimini güçlendiren ve bireylerin mülkiyet haklarını koruyan önemli bir adımdır. Anayasa Mahkemesi’nin kararı, özellikle taşınmaz mülkiyeti ve kamulaştırma davalarıyla ilgilenen vatandaşlar ve hukukçular için yol gösterici niteliktedir.